Tăng cường sự tham gia có trách nhiệm của các bên trong bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng

Ngày 22/4/2024 tại Hà Nội, Ủy viên Thường vụ Thường trực Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam Vũ Thị Kim Hoa đã tham dự và trình bày tham luận tại Hội nghị Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng do Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an tổ chức dưới sự chủ trì của đồng chí Thượng tướng Lương Tam Quang, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an.

Tham dự Hội nghị có sự tham dự của gần 100 đại biểu, đại diện từ cơ quan Công an các đơn vị, địa phương; Văn phòng Chính phủ, Toàn án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tư pháp; Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh; Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, Hiệp hội An toàn thông tin, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, Hội Truyền thông số Việt Nam; các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông, Internet và các cơ quan thông tấn, báo chí

Tại Hội nghị, đồng chí Thiếu tướng Lê Minh Mạnh, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an đã trình bày tóm tắt tình hình, kết quả công tác Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng của Bộ Công an giai đoạn 2021 – 2023. Theo báo cáo, tỉ lệ trẻ em Việt Nam sử dụng các dịch vụ, ứng dụng trên mạng internet ở mức cao và độ tuổi trung bình tiếp cận, sử dụng các thiết bị di động thông minh và mạng Internet sớm so với thế giới.

Không thể phủ nhận những lợi ích của không gian mạng giúp trẻ em duy trì việc học tập, giải trí và tương tác với các mối quan hệ xã hội ngay cả khi có những giới hạn về khoảng cách không gian địa lý. Tuy nhiên, song hành với đó, sự phát triển của các công nghệ hiện tại khiến môi trường mạng ngày càng trở nên phức tạp và tiềm ẩn nhiều nguy cơ trực tiếp và gián tiếp cho những người tham gia, đặc biệt là trẻ em, nhóm đối tượng còn chưa phát triển đầy đủ về thể chất và tinh thần, cũng chưa thể chịu hoàn toàn trách nhiệm về các hành vi của mình khi tham gia mạng.

Nguy cơ đối với trẻ em thường tập trung vào các hành vi xâm hại tình dục qua mạng; hành vi mồi chài, gạ gẫm, dụ dỗ qua mạng vì mục đích tình dục; bị bắt nạt, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, làm  nhục trên mạng; bị xâm phạm quyền riêng tư, sử dụng trái phép thông tin cá nhân vào mục đích vi phạm pháp luật; các loại thông tin độc hại, vi phạm pháp luật; nguy cơ bị xúi giục, dẫn dắt, thúc đẩy thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.

Bộ Công an cũng đã chủ động tăng cường hoạt động thông tin tuyên truyền về chính sách pháp luật trong đảm bảo an ninh mạng và bảo vệ quyền trẻ em trên môi trường mạng, các nguy cơ và thủ đoạn tội phạm từ môi trường mạng và kỹ năng nhận diện, phòng tránh, xử lý, tập trung trực tiếp vào đối tượng học sinh, phụ huynh, giáo iên và chuyên viên làm công tác trẻ em của các Bộ, ngành thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng, hội nghị, sản phẩm truyền thông phát tại các cơ sở giáo dục và cộng đồng dân cư.

Một trong những khó khăn, thách thức trong bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng là tâm lý e ngại, chủ quan trong đề cập tới bảo vệ trẻ em trên mạng vì vậy cũng hạn chế trong nhận thức pháp luật, kỹ năng nhận diện và xử lý những nguy cơ trên môi trường mạng đối với trẻ em. Chính vì vậy, nâng cao nhận thức của người dân và trẻ em về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng là trách nhiệm của toàn xã hội.

Nhằm triển khai các nhiệm vụ được giao tại Luật Trẻ em, các quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 830/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021-2025; Chị thị số 28 của  Bộ chính trị về Tăng cường công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em,  thực hiện quyền trẻ em trong đó đặc biệt là bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng trong thời gian qua Hội Bảo vệ quyền trẻ em đã triển khai một số hoạt động cụ thể như: Phát triển tổ chức và nâng cao năng lực của Hội BVQTE tham gia bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; tăng cường kết nối, thu nhận các thông tin, ý kiến của trẻ em, kiến ghị của các tổ chức xã hội liên quan đến bảo vệ trẻ em, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng để chuyển đến các cơ quan quản lý nhà nước trong thực hiện quyền trẻ em; truyền thông, nâng cao kiến thức kỹ năng cho trẻ em về bảo vệ quyền trẻ em, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng thông qua xây dựng các video phim hoạt hình, tài liệu thân thiện với trẻ em về an toàn mạng, tổ chức các khóa tập huấn cho trẻ em về các nội dung phòng, chống xâm hại, bạo lực trẻ em trên môi trường mạng; tăng cường hỗ trợ cha mẹ, người thân trong gia đình, nhà trường trong bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, tổ chức những hoạt động xây dựng mối tương tác lành mạnh giữa cha mẹ và trẻ; trực tiếp tham gia hỗ trợ các trường hợp trẻ em bị xâm hại, bạo lực trên môi trường mạng như phát biểu chính kiến và cử luật sư hỗ trợ cho một số trường hợp trẻ em bị xâm hại trên môi trường mạng như xâm hại tình dục trẻ em nam đồng tính qua ứng dụng mạng xã hội tại Bình Thuận, lừa đảo trẻ em qua mua sắm trực tuyến tại Hà Nội, Bắc Ninh…

Từ thực tế triển khai các hoạt động để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, bà Vũ Thị Kim Hoa cũng đã đưa ra những đề xuất cụ thể tại Hội nghị như tăng cường hướng dẫn cha mẹ về vai trò của gia đình trong quản lý trẻ sử dụng internet an toàn; hướng dẫn trẻ về các kỹ năng cần thiết để trở thành người sử dụng thông minh, an toàn trên môi trường kỹ thuật số; tăng cường tập huấn cho các cán bộ của tổ chức xã hội về kiến thức và kỹ năng hướng dẫn trẻ sử dụng internet an toàn; xây dựng và phát triển các tài liệu truyền thông về an toàn trên mạng internet thân thiện với trẻ em; tăng cường phân bổ nguồn lực để thực hiện kế hoạch của Thủ tướng để triển khai Chương trình Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021-2025 và phối hợp với các tổ chức hoạt động vì trẻ em trong công tác bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng…

Thúc đẩy sự tham gia có trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, gia đình và trẻ em trong nhận thức về quyền trẻ em và bảo vệ quyền trẻ em trên môi trường internet là vô cùng cần thiết. Có như vậy thì mới huy động được nguồn lực của toàn xã hội để giải quyết những vấn đề liên quan tới xâm hại, bạo lực trẻ em trên môi trường mạng, đảm bảo cho trẻ em được tương tác trong môi trường kỹ thuật số an toàn, lành mạnh.